Sedacja w gabinecie stomatologicznym
Wielu pacjentów odczuwa lęk i niepokój spowodowany koniecznością odbycia wizyty w gabinecie stomatologicznym. Przeważnie związane jest to z obawą przed możliwym wystąpieniem bólu w trakcie leczenia, dyskomfortem psychicznym z powodu zaniedbania stanu uzębienia, a wśród dzieci przed nieznanym miejscem i obcymi ludźmi. W celu zniesienia strachu, lęku oraz uspokojenia pacjenta niekiedy stosuje się premedykację farmakologiczną oraz sedację.
Premedykacja farmakologiczna
Ten rodzaj terapii najczęściej zalecany jest małym dzieciom, u których nie powiodła się wcześniejsza próba leczenia stomatologicznego bez zastosowania leków. Wskazaniami do jej zastosowania są przede wszystkim:
- Silny lęk niepoddający się metodom niefarmakologicznym;
- Zaburzenia zachowania;
- Zaburzenia psychiczne;
- Autyzm;
- Opóźnienie rozwoju psychoruchowego;
- Choroby współistniejące, w których stres może spowodować pogorszenie stanu pacjenta (padaczka, nadciśnienie tętnicze)
Do najczęściej stosowanych leków należą: midazolam, diazepam oraz hydroksyzyna, które wsypują w postaci tabletek i syropów i z tego względu ich przyjęcie nie powinno sprawiać trudności. Powyższe środki wykazują działanie uspokajające, przeciwlękowe, niekiedy przeciwbólowe i przeciwwymiotne. Bywają stosowane również leki roślinne o działaniu sedatywnym (powodujące uspokojenie, zmniejszenie napięcia i lęku) takie jak: kozłek lekarski, passiflora, szyszka chmielu, liść melisy.
Sedacja wziewna podtlenkiem azotu
Jest to bardzo popularna metoda, nie tylko przeznaczona dla dzieci, ale też dla dorosłych, która ma na celu uspokojenie i wyciszenie pacjenta. Podtlenek azotu (gaz rozweselający) jest bezbarwnym i bezwonnym gazem. Charakteryzuje się działaniem uspokajającym, euforyzującym oraz słabym przeciwbólowym. Podaje się go wraz z tlenem przy użyciu specjalnej maski (przeznaczone dla dzieci są perfumowane), a cała procedura kontrolowana jest przez specjalne urządzenie pod nadzorem lekarza. Efekty jego działania widoczne są niemal od razu, a podczas całego zabiegu pacjent jest przytomny, świadomy oraz reaguje i wykonuje polecenia lekarza. Warto wspomnieć, by przed samą wizytą, na której ma być stosowany podtlenek azotu, zrezygnować z obfitych i ciężkostrawnych posiłków, gdyż jednym z działań niepożądanych jego stosowania mogą być nudności, wymioty oraz zawroty głowy. Po skończonym zabiegu lekarz przez 5 minut podaje czysty tlen, po to by wyeliminować działanie podtlenku azotu.
Sedacja ta wskazana jest w przypadku:
- Silnego lęku przed leczeniem lub ukłuciem igły;
- Odruchu wymiotnego uniemożliwiającego przeprowadzenie zabiegu;
- Pacjentów uczulonych na środki znieczulające (zabiegi mało bolesne);
- Upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim umożliwiającym współpracę;
- Chorób, takich jak astma i padaczka (redukcja stresu zmniejsza ryzyko wystąpienia ataku) oraz hemofilia (w niektórych przypadkach można uniknąć wykonywania iniekcji);
- Długotrwałych procedur szlifowania zębów pod korony/mosty protetyczne czy zabiegów z zakresu chirurgii stomatologicznej.
Z kolei do jej przeciwwskazań należą:
- Przeziębienie (katar, zapalenie gardła, ucha);
- Przerost migdałków i niedrożność dróg oddechowych;
- Pierwszy trymestr ciąży;
- Choroby płuc;
- Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego;
- Nadużywanie alkoholu, środków odurzających (możliwość wystąpienia niepożądanych i groźnych dla zdrowia interakcji);
- Stwardnienie rozsiane.
Stosowanie premedykacji farmakologicznej lub sedacji wziewnej przeznaczone jest nie tylko dla dzieci, ale również dorosłych. Należy pamiętać, że komfort psychiczny i fizyczny pacjenta jest dla lekarza najważniejszy, a działania, które zostały opisane w powyższym artykule, idealnie mogą sprawdzić się w redukcji silnego stresu i lęku. Ponadto, metody te wykazują niewielką szkodliwość oraz nieliczne działanie niepożądane, więc warto w trudnych sytuacjach rozważyć ich zastosowanie.
Artykuł autorstwa Aleksandry Kozłowskiej
Bibliografia: „Współczesna stomatologia wieku rozwojowego” pod red. prof.dr.hab. n.med. Doroty Olczak-Kowalczyk
Nasze pozostałe artykuły
Znieczulenie ogólne, narkoza w stomatologii
Jak wygląda zabieg stomatologiczny w znieczuleniu ogólnym?
Stomatolog i dzieci
Wszystko o pierwszej wizycie stomatologicznej twojego dziecka.
Porównanie implant a most na zębach sąsiednich
Które rozwiązanie jest najlepsze?
